Kijk het webinar terug
(Opname donderdag 11 juni)
(Opname maandag 8 juni)
Verdiepen – links
Tijdens het webinar werd verwezen naar verschillende online bronnen. Deze vind je hieronder:
- Kickstarter – Gebruikmaken van breakout rooms
- Succesfactoren voor afstandsleren (Kennis rotonde NRO)
- Waarom 6 minuten instructie? (blog van Wilfred Rubens)
- Webinar terugkijken: Interactief presenteren (op afstand)
- Je les live streamen
- Gebruikmaken van break-out rooms in Microsoft Teams
- Zonder begeleiding is er een grote kans op het ontstaan van misconcepten.
- Meer lezen over: flippinq the classroom
- Meer lezen over formatief handelen
- NRO: Leerlingen motiveren ‘op afstand’
- Vernieuwenderwijs: Zo maak je afstandsleren effectief
Blog: Hoe geef je als docent vorm aan hybride onderwijs?
Oorspronkelijke auteur: Eric Welp (Kennisnet)
Geredigeerd door Academy4Learning
Leerlingen motiveren via Google Classroom of Microsoft Teams is een enorme uitdaging. Het NRO heeft in een webartikel de kritische succesfactoren beschreven waar een les op afstand aan moet voldoen. Onderstaand een suggestie om de komende periode je leerlingen tegelijkertijd thuis en op school les te geven (hybride onderwijs).
Om leerlingen te motiveren kan bijvoorbeeld gebruik worden gemaakt van de zelf-determinatietheorie van Deci & Ryan (Deci & Ryan, 1985; Ryan & Deci, 2000). Zij onderscheiden intrinsieke en extrinsieke motivatie. Er is sprake van intrinsieke motivatie wanneer leerlingen inzet en interesse tonen voor schooltaken en er met plezier aan werken. Extrinsieke motivatie wordt gekenmerkt door beloning of dwang als drijfveer. Zowel het aanspreken van de intrinsieke als de extrinsieke motivatie is essentieel bij het vormgeven van een hybride les (deels thuis en deels op school). Leerlingen die thuis vanuit de slaapkamer in pyjama inloggen, de camera uitzetten en instagrammend of gamend af en toe meekijken, is niet bijster zinvol. De ideale hybride les kent dus een aantal vrijblijvende, maar ook minder vrijblijvende elementen, waar je als docent verantwoordelijk voor bent en die je af kan (of moet) dwingen.
Stap 1: ken je beperkingen
Een hybride les is uiteraard een surrogaatles: ‘lesgeven via een scherm is als methadon voor een junk’ (@tonvanhaperen via Twitter). Geen enkele leraar is hiervoor opgeleid en handleidingen zijn er feitelijk niet. Maar aangezien we het komend schooljaar nog te maken krijgen met hybride onderwijs, is inzicht in je eigen digitale vaardigheden essentieel. Start dus vanuit je beperking, dat geeft een realistische basis en biedt meer garantie op succes.
Stap 2: werk aan het opbouwen van een (nieuw) automatisme
Een hybride les werkt vooral op basis van het inslijten van nieuwe docentenvaardigheden. Op de lerarenopleiding heb je als leraar ooit gewerkt volgens de lesindeling van Ebbens of Marzano. Eindeloos veel herhalingen met als doel een concept te internaliseren. Pas op een later moment stap je hiervan af en ga je variëren.
Een hybride les met een digitale insteek en leerlingen op afstand kent ook geen variatie. Je kunt als docent niet gemakkelijk inspringen op de leerbehoeften van de leerlingen of als er uit reacties blijkt dat leerlingen iets moeilijk vinden. Dat is heel frustrerend en dodelijk voor je creativiteit en flexibiliteit, maar eenmaal onderweg, kent de hybride les geen tussenstops meer. Hou hier rekening mee: the show must go on and on!
Techniekgedreven (hybride) onderwijs kent daarom andere didactische principes en andere beperkingen. Ook op het gebied van leerlingbegeleiding en de te behandelen lesstof.
Stap 3: pas de volgende lesfasen toe
Fase 1: iedereen aanwezig
Als meer dan de helft van je leerlingen thuiszit dan is het van belang dat de leerlingen wel allemaal op hetzelfde moment in je digitale les zitten. Dat valt eenvoudig te controleren doordat je in je bezoekersoverzicht precies kan zien wie er zijn ingelogd. Heeft de school dit niet goed geregeld dan heb niet jij, maar de schoolleiding een probleem. Dan zij de minimale randvoorwaarden namelijk niet op orde.
Is iedereen “in de les” dan start je met een externe prikkel (lees: een quiz zoals Kahoot of Socrative), zodat je in je docentendashboard ook daadwerkelijk kunt zien of alle leerlingen actief meedoen. Omdat de quiz aansluit op je huiswerk heb je direct een overzicht wie wat gedaan heeft. De quiz is kort en oppervlakkig. Het gaat niet om het vaststellen van de hiaten, want met deze informatie kun je in de komende les helemaal niets. Als uit je dashboard blijkt dat een aantal leerlingen de basale vragen fout beantwoorden, maak je hier een aantekening van en zorg je dat je met deze leerlingen op een later moment het gesprek aangaat. Bij herhaling kun je dit doorgeven aan de mentor.
Fase 2: instructie van maximaal 6 minuten
De instructie is altijd gericht op een deel van de leerstof die onderdeel uitmaakt van je lesprogramma, leerlijn of studiewijzer. De leerstof geef je vorm met behulp van een PowerPoint en neem je op zodat een leerling op een later moment de instructie nog een keer kan bekijken. De presentatie duurt niet langer dan 6 minuten (zie blog van Wilfred Rubens). Tijdens de instructie zijn alle microfoons van de leerlingen gedempt (op mute) en maakt het niet uit of de camera’s van de leerlingen aan- of uitstaan.
Na de 6 minuten stel je een drietal willekeurige leerlingen een basale vraag over de instructie. In de docentenmodus doe jij de microfoon en de camera van de leerling die de vraag heeft gekregen aan (externe prikkel). Leerlingen kunnen op basis van je presentatie in de chatfunctie vragen stellen (interne prikkel) waar je op een later moment antwoord op kunt geven. Elke instructie gaat overigens gepaard met een aantal suggesties voor verder leren of uitleg van andere onderdelen. Leerlingen in de klas volgen de instructie van de docent ook via het scherm en met oortjes in. Heb je de mogelijkheid om als docent goed te streamen, dan is dat een goed (of beter) alternatief.
Fase 3: check in duo’s
Na de instructie gaan de leerlingen actief aan de slag met een verwerkingsopdracht die max 15 minuten duurt. Dit is het moment waarop je in de klas de leerlingen kunt bevragen of alles duidelijk is en waar extra uitleg nodig is (interne prikkel). De leerlingen thuis kunnen in een afzonderlijke sessie – of een breakout room – samen (in duo’s) aan de slag. De verwerkingsopdracht geef je uiteraard pas vrij in je ELO na je instructie. De verwerkingsopdracht bestaat uit verschillende kenniscomponenten waarbij de 15 minuten bepalend zijn. De verwerkingsopdracht moet na de 15 minuten ingeleverd worden in Word (externe prikkel). Zorg dus dat je nauwlettend de tijd behoudt en de leerlingen informeert. Na afloop van de 15 minuten is iedereen weer in de video-les en zitten ook de leerlingen in de klas weer met hun oortjes klaar. Zij doen niet mee met de presentatie. Twee duo’s laat je de verwerkingsopdracht presenteren (camera en microfoon aan) en kun jij feedback geven of kun je andere leerlingen peer-feedback laten geven.
Fase 4: huiswerk opgeven
Huiswerk, misschien wel het belangrijkste onderdeel van je hybride les. Iedereen moet namelijk goed weten wat hij of zij moet doen. Het succes van je volgende les wordt hierdoor bepaald en helaas, ook hiervoor heb je maar 6 minuten. Wees ook beperkt in je ambitie. We zijn soms geneigd te grote onderdelen van de lesstof in het huiswerk te stoppen. Misconcepten zijn dan het gevolg en door de beperking in contacttijd kunnen die wel eens zeer hardnekkig zijn. Je herkent bij het doorgeven van het huiswerk van de principes van flippinq the classroom, maar dan andersom (na de les in plaats van voorafgaand) . Zorg dat je bij het huiswerk de taken opdeelt in kleinere eenheden en zorg dat je in een leeromgeving de producten laat verzamelen zodat jij kunt zien wie wanneer iets heeft gedaan. Huiswerk is nooit individueel. Altijd in groepjes van 2 of meer. De leerlingen die in de les zelf zitten deel je op in groepjes, net als de online leerlingen. Op basis van de aanwezigheid in de les kun je deze groepjes indelen (externe prikkel).
Fase 5: de les afsluiten
De les afsluiten gaat ook anders dan anders. Je wilt immers dat de leerlingen tot het einde van de les actief meedoen. Op dit moment maak je bekend welke leerlingen in welk huiswerkgroepje zitten en welke afspraken zij gaan maken. Dit is het moment waarop je met de leerlingen in afzonderlijke sessie (op afstand) even individueel contact hebt. Enerzijds om de onduidelijkheden weg te nemen (wat er moet gebeuren) en anderzijds of er afzonderlijke ondersteuning nog is (formatief handelen). Je houdt bij wie tot het einde aanwezig waren en communiceert dit met de afdelingsleider of mentor (externe prikkel).
Bovenstaande 5 lesfasen van hybride onderwijs zijn een poging om wat structuur aan te brengen voor docent en leerling. Het is een eerste poging en tips en adviezen zijn meer dan welkom #happysharing.
Bronnen:
Ryan, R.M., & Deci, E.L. (2000). Self determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well being. American Psychologist, 55, 68-78.
Deci, E.L., & Ryan, R.M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York: Plenum.
